Ο αλκοολισμός είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη κατανάλωση αλκοόλ, παρά τις αρνητικές συνέπειες στην υγεία και την κοινωνική ζωή. Η εξάρτηση από το αλκοόλ αναπτύσσεται σταδιακά και περιλαμβάνει τόσο φυσική όσο και ψυχολογική εξάρτηση.
Η εξέλιξη της νόσου περνά από τρία στάδια: το αρχικό στάδιο με περιστασιακή κατάχρηση, το μέσο στάδιο με τακτική κατανάλωση και απώλεια ελέγχου, και το προχωρημένο στάδιο με πλήρη εξάρτηση. Οι επιπτώσεις επηρεάζουν σοβαρά την εργασιακή απόδοση, τις οικογενειακές σχέσεις και τη γενικότερη ποιότητα ζωής του ατόμου.
Ο αλκοολισμός προκύπτει από συνδυασμό πολλαπλών παραγόντων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς άτομα με οικογενειακό ιστορικό αλκοολισμού έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης εξάρτησης.
Στην Ελλάδα, η κουλτούρα του κρασιού και των κοινωνικών συγκεντρώσεων μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη προβληματικής κατανάλωσης. Επιπλέον, η συννοσηρότητα με καταθλιπτικές διαταραχές, διαταραχές άγχους και διπολική διαταραχή αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης αλκοολισμού, καθώς πολλά άτομα χρησιμοποιούν το αλκοόλ ως μηχανισμό αντιμετώπισης των συμπτωμάτων τους.
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση του αλκοολισμού στην Ελλάδα περιλαμβάνει διάφορες θεραπευτικές επιλογές που έχουν εγκριθεί από τον ΕΟΦ. Το Naltrexone (διαθέσιμο ως Revia και Vivitrol) αποτελεί έναν ανταγωνιστή των οπιοειδών υποδοχέων που μειώνει την επιθυμία για αλκοόλ και τη σχετική ευφορία. Χορηγείται σε δόση 50mg ημερησίως και απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση της ηπατικής λειτουργίας.
Το Acamprosate (Campral) δρα στο σύστημα γλουταμίνης-GABA, μειώνοντας την επιθυμία για αλκοόλ και τα συμπτώματα μετά την απόσυρση. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι 666mg τρεις φορές ημερησίως. Το Disulfiram (Antabuse) προκαλεί δυσάρεστες αντιδράσεις όταν συνδυάζεται με αλκοόλ, λειτουργώντας ως αποτρεπτικός παράγοντας.
Οι συνήθεις παρενέργειες περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, ναυτία και κεφαλαλγία. Η στενή ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη για την αποφυγή επικίνδυνων αλληλεπιδράσεων.
Η ιατρική αποτοξίνωση από το αλκοόλ αποτελεί κρίσιμη φάση που απαιτεί εξειδικευμένη νοσοκομειακή ή κλινική παρακολούθηση. Η διαδικασία διαρκεί συνήθως 3-7 ημέρες και στοχεύει στην ασφαλή διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ με ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων απόσυρσης.
Οι βενζοδιαζεπίνες (διαζεπάμη, λοραζεπάμη) αποτελούν τη θεραπεία πρώτης γραμμής για τα συμπτώματα απόσυρσης, καθώς μειώνουν τον κίνδυνο σπασμών και παραληρήματος. Η χλωρδιαζεποξίδη συχνά προτιμάται λόγω της μακράς διάρκειας δράσης της.
Η επιτυχής αποτοξίνωση απαιτεί συνεχή ιατρική επίβλεψη, υδατικό ισοζύγιο, διατροφική υποστήριξη και ψυχολογική στήριξη. Στην Ελλάδα, υπάρχουν εξειδικευμένες μονάδες αποτοξίνωσης σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία που προσφέρουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες.
Η ψυχοθεραπεία αποτελεί θεμελιώδη στοιχείο της θεραπείας του αλκοολισμού, προσφέροντας εργαλεία για την κατανόηση και διαχείριση της εξάρτησης. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίσουν και να αλλάξουν τα σχήματα σκέψης που οδηγούν στη χρήση αλκοόλ.
Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί ότι παρέχει τα καλύτερα αποτελέσματα. Στην Ελλάδα, υπάρχουν εξειδικευμένα κέντρα που προσφέρουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας για την αντιμετώπιση του αλκοολισμού με πολυδιάστατη προσέγγιση.
Η πρόληψη υποτροπών αποτελεί κρίσιμο στοιχείο της μακροπρόθεσμης ανάρρωσης από τον αλκοολισμό. Οι στρατηγικές πρόληψης περιλαμβάνουν την αναγνώριση προειδοποιητικών σημείων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων αντιμετώπισης και τη δημιουργία υγιών ρουτινών.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια υποτροπής όπως αυξημένο άγχος, κοινωνική απομόνωση ή επιστροφή σε παλιές συνήθειες. Ζητήστε άμεσα βοήθεια από τον γιατρό σας ή επικοινωνήστε με τοπικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην Ελλάδα όταν αισθάνεστε ότι κινδυνεύετε.
