Τα αντισυλληπτικά είναι μέθοδοι και προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Ο κύριος σκοπός τους είναι να παρέχουν στα ζευγάρια τη δυνατότητα οικογενειακού προγραμματισμού με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.
Οι μηχανισμοί δράσης των αντισυλληπτικών ποικίλλουν ανάλογα με τη μέθοδο:
Τα ποσοστά αποτελεσματικότητας κυμαίνονται από 85% έως 99% ανάλογα με τη μέθοδο. Η σωστή χρήση και τήρηση των οδηγιών είναι καθοριστική για την επιτυχία κάθε αντισυλληπτικής μεθόδου.
Τα συνδυαστικά αντισυλληπτικά χάπια περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνων και προγεσταγόνων. Αποτελούν την πιο διαδεδομένη μορφή ορμονικής αντισύλληψης με αποτελεσματικότητα άνω του 99% όταν λαμβάνονται σωστά.
Τα mini-pills περιέχουν μόνο προγεσταγόνα και είναι κατάλληλα για γυναίκες που θηλάζουν ή έχουν αντενδείξεις στα οιστρογόνα. Απαιτούν πιο αυστηρό χρονοδιάγραμμα λήψης.
Το morning-after pill χρησιμοποιείται μετά από μη προστατευμένη σεξουαλική επαφή. Στην Ελλάδα διατίθενται brands όπως το ellaOne και το NorLevo. Η λήψη πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό μετά την επαφή για μέγιστη αποτελεσματικότητα.
Τα τοπικά αντισυλληπτικά και μηχανικά μέσα αποτελούν αποτελεσματικές επιλογές για την αποφυγή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης χωρίς ορμονικές παρεμβάσεις. Τα προφυλακτικά, τόσο ανδρικά όσο και γυναικεία, παρέχουν διπλή προστασία από εγκυμοσύνη και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Τα σπερματοκτόνα διατίθενται σε μορφή κρεμών, αφρών και υποθέτων, ενώ τα διαφράγματα και τα cervical caps εφαρμόζονται πριν τη σεξουαλική επαφή.
Στα ελληνικά φαρμακεία θα βρείτε ευρεία γκάμα αυτών των προϊόντων με λεπτομερείς οδηγίες χρήσης:
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά μακράς διάρκειας προσφέρουν βολική και αξιόπιστη προστασία για εκτεταμένες περιόδους. Ο αντισυλληπτικός δακτύλιος (NuvaRing) τοποθετείται στον κόλπο για τρεις εβδομάδες, ενώ τα αντισυλληπτικά έμπλαστρα αλλάζονται εβδομαδιαία. Τα ενέσιμα αντισυλληπτικά παρέχουν προστασία για τρεις μήνες, και τα ενδομήτρια συστήματα (IUD) μπορούν να προστατεύουν για 3-10 χρόνια.
Κάθε μέθοδος έχει διαφορετικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Τα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν μειωμένη συχνότητα χρήσης, σταθερά ορμονικά επίπεδα και υψηλή αποτελεσματικότητα. Ωστόσο, μπορεί να παρουσιαστούν παρενέργειες όπως ακανόνιστη αιμορραγία ή ορμονικές αλλαγές. Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου απαιτεί συνεννόηση με γυναικολόγο και εξατομικευμένη αξιολόγηση.
Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να προκαλέσουν ήπιες παρενέργειες όπως ναυτία, πονοκέφαλος, αύξηση βάρους και αλλαγές διάθεσης. Σοβαρότερες επιπλοκές περιλαμβάνουν θρομβοεμβολικά επεισόδια, ιδιαίτερα σε γυναίκες που καπνίζουν άνω των 35 ετών.
Αντενδείκνυνται σε γυναίκες με ιστορικό θρόμβωσης, καρδιαγγειακά νοσήματα, ηπατοπάθειες ή καρκίνο μαστού. Συμβουλευτείτε άμεσα γιατρό αν παρουσιάσετε πόνο στο στήθος, δυσκολία αναπνοής ή σοβαρούς πονοκεφάλους.
Η επιλογή αντισυλληπτικού εξαρτάται από την ηλικία, το ιατρικό ιστορικό, τον τρόπο ζωής και τις προσωπικές προτιμήσεις. Η ιατρική συμβουλευτική είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου και την εξατομικευμένη επιλογή.
Ο συνδυασμός ορμονικών μεθόδων με προφυλακτικά παρέχει διπλή προστασία από εγκυμοσύνη και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αντίθετα με τους μύθους, τα αντισυλληπτικά δεν προκαλούν μόνιμη υπογονιμότητα. Στα ελληνικά φαρμακεία διατίθεται μεγάλη ποικιλία προϊόντων σε προσιτές τιμές, ενώ πολλά καλύπτονται από ασφαλιστικά ταμεία με ιατρική συνταγή.
